جایگاه خیال در آثار استاد محمود فرشچیان (با تأکید بر نگارة برای زیستن)

خیال در نزد حکیمان و فیلسوفان ایرانی و غربی از بنیادی ترین و پیچیده ترین مسائل عالم هستی است. مسئله این پژوهش این بوده که آیا عنصر خیال به عنوان جوهرۀ اصلی زیبایی شناسی سبک فرشچیان مطرح است؟ و اگر چنین است، گونۀ خیال یا رویکرد هنرمند به عنصر خیال چگونه بوده است؟ در این نوشتار، برای نخستین بار سعی گردیده تا جایگاه خیال در مجموعه آثار هنرمند (538 اثر) مورد نقد و بررسی قرار گیرد و هدف این پژوهش نیز اثبات و تبیین جایگاه خیال به عنوان جوهرۀ اساسی آثار نوآورانۀ هنرمند و مشخص نمودن گونه های خیال در آثار هنرمند بوده است. این پژوهش از نوع نظری و با روش توصیفی تحلیلی آثار و با رویکردی تأویلی و ترکیبی انجام گرفته است. روش گردآوری اطلاعات کتابخانه ای و میدانی و روش تجزیه و تحلیل اطلاعات کمی و کیفی بوده است. نتیجه این پژوهش بر اساس یافته ها این بوده است که به سه دلیل عنصرخیال به عنوان جوهرۀ اصلی آثار و شالودۀ زیبایی شناسی سبک محمود فرشچیان مطرح است: نخست، تنوع موضوعی، دوم، درصد بالای طبقه غنایی و سوم بیان قدرتمند و خلاقانۀ آثار. همچنین، رویکرد فرشچیان به عنصر خیال یا گونه های آن دارای سیری استعلایی و دارای نقشی بنیادین است.